ممکن است تماشای آسمان شب از میان آلودگی نوری شهرها غیرممکن باشد. اما باید در نظر داشته باشیم که رویدادهایی وجود دارد که می توانید از آنها لذت ببرید و چند دقیقه ای از استرس روزانه دور شوید.
برای تماشای بیشتر این رویدادها به تجهیزات گران قیمت نیاز ندارید و کافی است حداقل 15 دقیقه قبل از شروع رصد به حیاط یا فضای باز دیگری بروید تا در تاریکی چشمان خود را کاوش کنید. حتی اگر با صورت های فلکی و جهت ستارگان در آسمان شب آشنایی ندارید، نگران نباشید. زیرا اپلیکیشن های نقشه آسمان برای گوشی های هوشمند از حسگرهای این گجت ها استفاده می کنند و پس از وارد کردن نام مورد نظر، شما را به آن نشان می دهند. بسیاری از این برنامه ها مجهز به دید در شب هستند که به شما کمک می کند تا با قرمز کردن تمام نورهای روی صفحه، چشمان خود را در تاریکی تنظیم کنید.
آسمان شب در آذر 1400 است
آخرین ماه پاییز امسال رویدادهای هیجان انگیزی را برای علاقه مندان به آسمان شب فراهم کرده است. البته آسمان ابری به ما زمان کافی می دهد. در زیر به بررسی این رویدادها می پردازیم.
4 دسامبر، شنبه: ماه نو
ماه نو روز شنبه 13 آذر ساعت 11:14 صبح رخ می دهد اما بعد از غروب به دلیل ارتفاع کم ماه همزمان با خورشید غروب می کند و هلال باریک آن قابل رویت نیست و شما باید منتظر ماندن روز بعد؛ فردا
حتی پس از غروب آفتاب یکشنبه 5 دسامبر، رصد ماه دشوار است و برای دیدن آن بدون موانع مزاحم روی زمین (مانند کوه ها، درختان و ساختمان ها) نیاز به افقی دارید.
از روز دوشنبه کل هلال ماه در سراسر ایران به راحتی با چشم غیر مسلح قابل مشاهده است.
سه شنبه 7 دسامبر: مقایسه ماه و زهره
نیم ساعت پس از غروب خورشید، می توانید ماه و سیاره زهره را نزدیک به هم در افق غربی ببینید. در این روز، ماه در سمت چپ آسمان، درست بالای زهره قرار دارد. زهره امسال به بالاترین نقطه افق خود می رسد و همچنین در درخشان ترین نقطه سال خود قرار دارد. اگر با یک تلسکوپ کوچک به زهره نگاه کنید، هلالی هلالی شکل را روی قرص آن خواهید دید. شما تا 2 ساعت پس از غروب آفتاب فرصت دارید تا این مقایسه را مشاهده کنید. بعد از ملاقات با زهره، ماه برای دو شب متوالی مهمان زحل و مشتری خواهد بود.
چهارشنبه 17 آذر: مقایسه سیارات ماه و زحل
در این روز هلال در سمت چپ سیاره زحل قرار می گیرد. پس از غروب آفتاب حداکثر تا 3 ساعت فرصت دارید تا این رویداد را تماشا کنید.
پنجشنبه 9 دسامبر: مقایسه ماه و مشتری
در سومین روز دیدن ماه و سیارات منظومه شمسی، ماه در سمت چپ و کمی پایین تر از مشتری قرار دارد. در این شب ها مشتری سومین جرم درخشان آسمان پس از ماه و زهره است که هر ناظری به راحتی می تواند آن را تشخیص دهد.
یکشنبه، 12 دسامبر: دنباله دار لئونارد در نزدیکی زمین قرار دارد
در ساعت 17:24 روز 21 آذر، دنباله دار لئونارد به نزدیک ترین فاصله از زمین خواهد رسید. جزئیات را در انتهای مقاله و راهنمای رصد این دنباله دار بخوانید.
سه شنبه 14 دسامبر: جمینی بالاترین نقطه جریان شهاب سنگ است
بارش شهابی جمینی یکی از دو بارش شهابی تضمین شده در هر سال است. این شهاب های بارشی در نتیجه برخورد ذرات باقی مانده از سیارک 3200 فایتون با جو زمین به وجود آمده اند. این سیارک هر 1.4 سال یکبار مدار خود را کامل می کند، بنابراین ذرات تشکیل دهنده بارش شهابی به سرعت جایگزین می شوند و سرعت ساعتی (ZHR) شهاب ها تقریبا ثابت می ماند. ذرات باقی مانده از سیارک فایتون بزرگتر از ذرات بارش های شهابی دیگر هستند و کندتر از بارش های دیگر در جو زمین می ریزند. این دو دلیل باعث می‌شود شهاب‌های Gemini درخشان‌تر و کندتر شوند و بنابراین دیدن آنها آسان‌تر است. کانون این بارش در آسمان صورت فلکی جوزا (جوزا) است که در حوالی ساعت 2:00 روز 14 دسامبر به نزدیکی سرسو (بالای سر) نزدیک می شود و این بهترین زمان برای رصد بارش شهابی است. اما امسال ماه (با درخشندگی 77 درصد) از غروب آفتاب تا ساعت 2:30 به وقت محلی در آسمان خواهد بود و شهاب های کم نور را از بین می برد. بنابراین، بهترین زمان برای دیدن باران های دوقلو در سال جاری یک ساعت قبل از طلوع خورشید پس از غروب خورشید است. اگر از فاصله دور آلودگی نوری را مشاهده کنید، می توانید در هر ساعت حدود 120 شهاب را مشاهده کنید.
اما اگر در حال ردیابی شهاب‌سنگ‌ها در شهرها هستید یا تجربه ردیابی بارش‌های شهابی را ندارید، توصیه می‌کنیم وجود ماه و بهترین زمان برای رصد و چند ساعت قبل از نیمه‌شب 13 دسامبر را فراموش کنید. شاید حداقل یک ساعت در افق دوباره به آسمان خیره شود. راحتی در هنگام تماشا به شما کمک زیادی می کند، بنابراین تشک های ضخیم و لباس گرم برای نشستن یا دراز کشیدن به همراه داشته باشید. در آسمان شهر، احتمالاً می توانید برخی از درخشان ترین و زیباترین شهاب سنگ ها را در یک رصد یک ساعته مشاهده کنید. وجود یک یا چند همراه لذت رصد را بیشتر می کند و با کمک یکدیگر می توانید شهاب سنگ های بیشتری را مشاهده کنید.
به خاطر داشته باشید که برای ردیابی بارش شهابی به هیچ ابزار نوری نیاز نخواهید داشت و مهمترین ابزار شما برای موفقیت صبر است.
یکشنبه 19 دسامبر: ماه کامل
سه شنبه، 20 دسامبر: انقلاب زمستانی
لحظه ای که قطب جغرافیایی هر نیمکره یک روز زمستانی در بیشترین فاصله زاویه ای از خورشید قرار دارد. در این زمان ما طولانی ترین شب را در آن نیمکره می بینیم. در نیمکره شمالی، این رویداد در 20 دسامبر یا 1 ژانویه هر سال رخ می دهد. همزمان با این رویداد، “شب های قطبی” در برخی از شهرهای اسکاندیناوی در کشورهای اسکاندیناوی، روسیه و کانادا رخ می دهد، جایی که خورشید حداقل برای یک روز هرگز طلوع نمی کند.
روز زمستانی امسال در روز سه شنبه 20 دسامبر ساعت 7:29 بعد از ظهر برگزار می شود.
دنباله دار لئونارد (C / 2021 A1 Leonard):
ظهور دنباله دارهای درخشان پدیده ساده ای نیست. ممکن است سالها طول بکشد تا یک دنباله دار با چشم غیر مسلح در آسمان ظاهر شود. بنابراین باید از هر فرصتی استفاده کنیم.
یک سال از بازگشت C / 2020 F3 Neowise با نمایشگری خیره کننده در آسمان می گذرد. اما قبل از آن، این دنباله دار آخرین بار در سال 2015 با دنباله دار C / 2014 Q2 Lovejoy به نقطه دید با چشم غیر مسلح رسید.
امسال در آخرین روزهای پاییز، دنباله دار جدیدی مهمان آسمان خواهد بود. یک دنباله دار جدید به نام C / 2021 A1 Leonard در 3 ژانویه 2021 توسط گرگ لئونارد از رصدخانه کوه لمون کشف شد. تخمین زده می شود که این دنباله دار زمانی مداری بیضوی با دوره ای 80000 ساله داشته و در 40000 سال گذشته 3700 واحد نجومی به خورشید سفر کرده است (هر واحد نجومی برابر با فاصله زمین تا خورشید است). . پس از رسیدن به مدار (نزدیک ترین فاصله از خورشید) در 13 ژانویه سال جاری، مدار آن به صورت هذلولی تغییر کرده و از منظومه شمسی خارج می شود. این دنباله دار در حال حاضر (23 دسامبر) در فاصله ای بین مدار مریخ و زمین قرار دارد و در افق صبحگاهی با قدر 7.9 در صورت فلکی «تازیلار» می درخشد و با دوربین های دوچشمی یا تلسکوپ های کوچک قابل مشاهده است.
تصویری از دنباله دار لئونارد هفته گذشته در APOD ناسا گرفته شد. (روی عکس کلیک کنید تا در سایز کامل نمایش داده شود)
| قدر |
|---|
|
کرامت معیار عددی درخشندگی اجرام آسمانی است. قدر مرئی درخشندگی است که ناظر در فاصله ای از یک جسم مشاهده می کند و به معنای روشن تر بودن آن نیست. هرچه مقدار عددی کمتر باشد، جرم روشن تر است. با کاهش یک واحد اندازه، جرم 2.5 برابر روشن تر می شود. قدر ظاهری خورشید در آسمان 26.74-، ماه کامل -12.9، درخشان ترین سیاره زهره -4.92، درخشان ترین ستاره در آسمان -1.47 است. ضعیف ترین اجرام قابل مشاهده با چشم غیر مسلح در آسمان آلوده به نور باید حداقل قدر 5.5+ داشته باشد. |
دنباله دار لئونارد در 12 دسامبر با 0.23 واحد نجومی (90 برابر فاصله ماه تا زمین) به نزدیک ترین فاصله خود از زمین خواهد رسید و انتظار می رود با قدر 4 با حداکثر روشنایی بدرخشد. البته به دلیل پدیده «پراکندگی رو به جلو»، درخشندگی این دنباله دار می تواند به +1 برسد که برای یک دنباله دار درخشندگی بسیار خوبی است.
دنباله دارها در بالاترین نقطه روشنایی خود معمولاً در فاصله کوتاهی از خورشید و در ارتفاع کمی در افق قرار دارند که مشاهده آنها را در نور گرگ و میش دشوار می کند. اما دنباله‌دار لئونارد تا 12 دسامبر مسیری تقریباً عمود بر افق دارد، به این معنی که حتی یک روز قبل از اوج نور در ارتفاعی مناسب برای رصد خواهد بود.
نقشه راهنمای رصد دنباله دار لئونارد 15 تا 21 آذر
نقشه راهنمای رصد دنباله دار لئونارد 22 تا 28 آذر; این دنباله دار در واقع در 27 آذر با فاصله بسیار نزدیک 0.028 واحد نجومی از سیاره زهره عبور می کند و آنچه از زمین قابل مشاهده است فقط یک خطای دید نیست.
پس از روز بیست و یکم آذر، دنباله دار از افق صبح به افق شامگاهی حرکت می کند و پس از غروب خورشید در ارتفاع کمی از افق به سفر خود ادامه می دهد. پس از این روز، روشنایی دنباله دار هر روز کاهش می یابد، اما شرایط خوبی برای رصد تا رسیدن به مدار مداری خود در 4 ژانویه دارد. با توجه به شرایط فوق بهتر است سختی بیدار شدن را قبل از طلوع آفتاب تحمل کنید تا از دید این دنباله دار غافل نشوید.
شبیه سازی تلسکوپ شبیه سازی شده دنباله دار لئونارد که در 3 دسامبر از کنار خوشه ستاره ای کروی M3 در صورت فلکی گاوران می گذرد.
چند نکته برای رصد دنباله دار لئونارد:
یافتن یک دنباله دار برای ناظران بی تجربه دشوار خواهد بود. اولین قدم در رصد یک دنباله دار اصلاح تصویر ذهنی آن است. تخیل خود را فراموش کنید تا ادامه طولانی و باشکوه را در بهشت ببینید. دنباله دارهایی با درخشندگی کمتر از 2 قدر از داخل شهرها به خوبی با چشم غیر مسلح قابل مشاهده هستند و بیشتر طول دم آنها در آلودگی نوری پنهان است.
همچنین باید مسیر درست را برای جستجوی آسمان پیدا کنید. نقشه های راهنما در این مقاله به شما کمک می کند شانس خود را برای یافتن یک دنباله دار در آسمان افزایش دهید. همچنین می توانید از برنامه های شبیه ساز آسمان مانند Stellarium Mobile استفاده کنید و عبارت Leonard یا C / 2021 A1 را با استفاده از حسگر گوشی هوشمند خود جستجو کنید.
در نهایت، باید توجه داشت که دنباله دارها اغلب رفتار غیرمنتظره ای از خود نشان می دهند و پیش بینی ها را باطل می کنند. گاهی اوقات آنها بسیار درخشان تر از حد انتظار به نظر می رسند و گاهی ما را ناراحت می کنند. بنابراین لازم است در روزهایی که دنباله دار به اوج می رسد اخبار آنها را دنبال کرده و اطلاعات را به روز کنیم. اگر ستاره دنباله‌دار لئونارد درخشان‌تر از حد انتظار باشد، آن را در یک مقاله خبری مستقل جدید برای کاربران دوستدار نجوم در زومیت با شما به اشتراک خواهیم گذاشت.
اگر به مقالات راهنمای رصد آسمان شب علاقه دارید، لطفاً نظرات خود را در مورد بهبود آن با زومیت در میان بگذارید.